De fiets van Slettenhaar

De feiten zijn natuurlijk algemeen bekend, maar toch kan zo’n vergeeld document met ‘Heil Hitler!’ je kippenvel bezorgen.

Door bemiddeling van Sjef van Hoorn en Maran Olthoff kreeg ons archief de beschikking over een pakketje documenten met betrekking tot de fiets van Derk Slettenhaar tijdens de bezetting. Het meest tot de verbeelding sprekende document laten we zien in dit Virtueel Museum.

Hoe zat dat ook alweer met die fietsen die door Duitsers werden ‘gestolen’? In de zomer van 1942 waren de Duitse bezetters beducht voor een Geallieerde invasie in Nederland en ze wilden voorbereid zijn om zo snel mogelijk hun troepen te kunnen verplaatsen. Binnen enkele weken wilden ze 50.000 herenfietsen hebben en dus moesten die in alle gemeenten met meer dan 10.000 inwoners van burgers worden gevorderd. Omdat de actie bij lange na niet binnen een paar weken was afgerond en omdat zij een schaarste aan goede fietsen tot gevolg had die nog heel lang bleef doorwerken is het trauma van de gestolen fietsen lang blijven hangen.

Derk Slettenhaar had een goede fiets, maar die had hij ook nodig voor zijn werk als accountant. Daarvoor moest hij immers per fiets naar klanten in de omgeving. Dus vroeg en kreeg hij een verklaring van de gemeente dat zijn fiets ‘unter keinen Umständen beschlagnamt werden (durfte)’. Dat de fietsenschaarste niet tot enkele weken beperkt was blijkt wel uit het feit dat dit document is ondertekend door NSB burgemeester van Elten, die pas in februari 1943 door de bezetters werd aangesteld. En het blijkt ook uit een soortgelijke verklaring uit december 1944 die ook onderdeel van het overgedragen pakketje is.

Nadat de Achterhoek in april 1945 was bevrijd was Derk Slettenhaar betrokken bij de Repatrieeringsdienst. En in het pakketje zitten verschillende documenten die hem, in die onzekere periode kort voor en na de Duitse capitulatie, doorgang moesten verzekeren. Niet op de fiets, mogen wij aannemen, want het gaat onder meer om het ‘passeren van IJsel, Rijn en Waal’.

Na de oorlog bouwde Derk Slettenhaar in Lochem een bloeiend accountantskantoor op, was op tal van terreinen actief. Ook was hij raadslid en, tot 1983, wethouder en locoburgemeester van Lochem.