Tussen de tafels, stoelen en parasols van het buitenterras van het Italiaanse lunchcafé Gelati en Panini aan de Molenstraat, tegen de voet van de Gudulakerk, staat enigszins verborgen een overblijfsel uit een voorbije tijd: een ouderwets drinkfonteintje. Het heeft ooit dienstgedaan als openbare drinkgelegenheid voor de dorstige voorbijganger. Het mechanisme werkt echter al jaren niet meer.
Op de bovenrand is in het gietijzer de naam van het bedrijf te lezen, dat de kraan heeft geleverd. Het was de firma Bopp & Reuther uit Mannheim. Destijds een vooraanstaande producent van gas- en waterleidingarmaturen voor de openbare ruimte.
De gusseiserne Ventilbrunnen van Bopp & Reuther
Zo luidt de Duitse benaming voor het drinkfonteintje. De buitenkant bestaat uit gietijzer. De bovenkant is een soort deksel die met twee kleine schroefjes aan de zijkant is vastgezet. Zo kan men bij het binnenwerk komen (of dat nu nog zal lukken, is de vraag). Het woord ‘Ventilbrunnen’ geeft aan, dat onderin de buis een ventiel kan worden geopend, zodat water uit het waterleidingnet naar boven kan komen. Vanwege het ventiel noemen de Duitsers het drinkfonteintje een Ventilbrunnen. Aan de zijkant zit hendel, die naar beneden kan worden gedrukt. Doet men dat, dan wordt onderin het systeem het ventiel omhooggehaald en komt er water uit het leidingsysteem omhoog. Laat men de hendel weer los, dan sluit het ventiel zich. Het water in de buis wordt door een vernuftig systeem weer afgevoerd, zodat er geen water in de buis blijft staan, waardoor vervuiling van het water zou kunnen plaatsvinden en bovendien in de winter het systeem bevroren zou kunnen worden. Dat heeft ertoe geleid, dat de firma Boss & Reuther in 1911 op de ‘Hygiene-Ausstellung’ in Dresden een gouden medaille voor haar vinding heeft gekregen.
Wanneer het drinkfonteintje is geplaatst is niet helemaal duidelijk. Het is rond 1924 aangelegd, toen Lochem een drinkwaterleidingnet kreeg, waardoor aan het dagelijkse gesleep met putwater eindelijk tot het verleden behoorde. Niet alleen het gemak van drinkwater uit een eigen kraan in huis was belangrijk, voor de volksgezondheid was het ook een grote vooruitgang. Tot dan toe haalden alle Lochemers hun drink- en waswater uit de Lochemse ondergrond met behulp van een zevental pompen, die verspreid stonden in de buurten. Een foto hiernaast laat zo’n pomp zien. Hij stond op ongeveer dezelfde plek als het drinkfonteintje, ook met vier hardstenen paaltjes ter bescherming er omheen.
Zou het niet iets zijn, om het fonteintje op te knappen en weer werkzaam te maken en het zo in eer herstellen? Het is zo’n uniek object uit Lochems nabije verleden.