Gelderse, Münsterse en Tachtigjarige oorlogen 1500 - 1700

Oude schans op de Lochemse berg

Boven op de Lochemse berg in een natuurgebied beheerd door Geldersch Landschap& Kasteelen ligt verscholen in het bos een aarden schans vermoedelijk uit de 80-jarige oorlog.

De schans is als de “oude schans” aangegeven op de Hottinger kaart uit het laatste kwart van de 18e eeuw. Van de ook op deze kaart bij Lochem weergegeven “Spaanse Schans” is niets meer te vinden.

Lochem tweemaal bezet door de Bisschop van Münster 1665 1672

Met de vrede van Münster in 1648 hadden de Europese Staten weliswaar de strijdbijl begraven en de kaart opnieuw ingekleurd, maar tal van oude tegenstellingen waren niet zomaar verdwenen. En de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden was dan wel als zelfstandige staat erkend, ze zorgde met haar groeiende welvaart voor afgunstige gevoelens bij de grote mogendheden.

Een Richtershuis te Lochem

De regesten van de vrijwillige rechtspraak uit het Oud Rechterlijk Archief van de stad Lochem doorlezend was het me opgevallen dat er in een bepaald transport van onroerend goed in de 18° eeuw sprake was van ‘het huis tegenover het stadhuis’ wat ik een merkwaardige omschrijving vond. Hoewel ik aanvankelijk dacht dat het om het in 1897 afgebroken huis van de dames Visser op de markt ging bleek later dat met ‘tegenover’ hier werd bedoeld tegenover de achterkant van het stadhuis. Lees meer >>>

De Oude school aan de Zuiderwal

Tot ver in de 19e eeuw leerden alle kinderen van Lochem lezen, schrijven en rekenen in de enige (lagere) school aan de Zuiderwal. Het onderwijs stond sterk onder invloed van de Nederduitsch Gereformeerde kerk, die min of meer als staatskerk gold. De lagere school werd dan ook meestal aangeduid als de Nederduitsche school.

Lochem belegerd door Ambrogio Spinola 1606

Na de vergeefse belegering door Verdugo in 1583 en de mislukte inval met de hooiwagen in 1590 wordt Lochem in 1606 opnieuw belegerd door Spaanse troepen, ditmaal aangevoerd door Ambrogio Spinola, veldheer uit een beroemde Italiaanse familie.

Lochem belegerd door Fransisco Verdugo 1582

Met het 'Plakkaat van Verlaetinghe' van 1581 verklaren de noordelijke gewesten van de Nederlanden zich niet langer ondergeschikt aan hun vorst Filips II. Dat kan die laatste natuurlijk niet over zijn kant laten gaan en hij organiseert een veldtocht om steden weer onder zijn gezag te brengen.

Lochem belegerd door Maximiliaan van Egmont 1543

Als onze geschiedenisles niet zo vanuit Hollands perspectief was geschreven dan zou iedereen ze kennen: de Gelderse oorlogen. Het voor zijn zelfstandigheid vechtende Gelre probeerde zich in die strijd te onttrekken aan overheersing door de hertogen van Bourgondië. Ook een periode waarin Karel van Gelre, de laatste feodale heerser in de Nederlanden, zich dan weer wel en dan weer niet wist te handhaven. Lees meer >>>

Een oeroude zonnewijzer op Ampsen

Zonnewijzer uit midden 16de eeuw, In de vorm van een plavuis tegel van 16x16 cm, gemaakt van terracotta, rood bakkende klei. In bezit van de fam van Weede, bewoners van het landgoed. Lees meer >>>

't Overlaer

Op de linkeroever van de Berkel bij Zwiep, waar zich tegenwoordig nog een boerderij Overlaer bevindt, moet ooit een heus kasteel hebben gestaan. Het was een van de erkende havezaten die recht gaven op een zetel in de Ridderschap van Zutphen. En het was de woonplaats van een van de 'Berkelneven van Heeckeren', toen die familie vanuit die havezaten de Ridderschap domineerde.

De hooiplukker

We staan er niet zo bij stil, maar het is in 1590 een ongekend succes voor de Lochemers, om een onverwachte overmacht aan Spaanse voetsoldaten en ruiters niet alleen te slim af te zijn en maar ze ook nog volledig in de pan te hakken. Want de meeste listen die we kennen zijn voor de belegerden allemaal slecht afgelopen.

Enkele voorbeelden: