Afbeelding
Tolhuis in Exel door Derk Willem Brinkgreve
Body
Over de voorstelling:
Op de (oorspronkelijke) kruising van de weg Laren-Lochem met de Rossweg/Ampsenseweg stond het tolhuis van 'Exel-tol'. Met de karakteristieke uitbouw, van waaruit de tolgaarder naar beide kanten zijn 'klanten' kon zien aankomen. Tolgeld werd gebruikt voor het onderhoud van de wegen. Waarschijnlijk bij het iets verleggen van het kruispunt met de Rengersweg is het tolhuis verdwenen.
Over de schilder:
Derk Willem Brinkgreve (1906-1995) had in Laren een schildersbedrijf, was tevens decorschilder en kunstschilder. Van hem zijn niet veel schilderijen bekend. Als u meer over hem weet, help ons dan en mail uw informatie s.v.p. aan website@hglochem.nl
Hoort bij verhaal
Buurtschap
Maatschappelijke activiteit
Maker
Straat
reacties
Reactie van Gert Besselink
De werkelijke oorzaak voor het afbreken van het tolhuis is destijds de aanleg van het Twente kanaal geweest. Het tracee van de stoomtram werd toen verlegd naar een lang aanloop talud achterlangs het tolhuis en café Holtslag v.h. Eggink (Op dit talud is omstreeks 1961 het huidige fietspad aangelegd). Hierdoor moest ook de weg ri. Groot Dochteren over het talud geleid worden, namelijk vanaf de kruising schuin omhoog over het talud om vervolgens vlak voor de woning Rossweg 25 weer op maaiveld hoogte te komen. Deze overgang lag dus iets ten noorden van de Rossweg. Hiervoor moest het tolhuis gesloopt worden. De huidige ligging van de Rossweg is sinds 1961 n.a.v. de aanleg van het fietspad, waarbij het tramtalud werd afgegraven tot op maaiveld nivo, gelijk aan de situatie vóór aanleg tramtalud. Bij het graafwerk nabij de kruising heb ik destijds nog funderings resten van het oude tolhuis tevoorschijn zien komen.
Het tolhuis werd dus, zoals eerder gemeld, gebouwd ten behoeve van de tolheffing op de kunstweg Deventer-Groenlo met daarbij, volgens de aanbestedings beschrijving, drie tolhekken. Helaas bevonden zich in het Deventer archief geen bouw- en of situatietekeningen zodat mij onduidelijk is gebleven hoe de drie tolhekken geplaatst werden. Het tolhuis was gereed in 1851. De eerste bewoner/tolgaarder was Berend Jan Draaijer (20-02-1825/06-01-1900). Diens dochter Bartha Greutink-Draaijer (25-01-1869/23-12-1941) heeft na hem de tol geïnd totdat de tolheffing in ca 1920 werd beëindigd. In 1932 verhuisde Bartha met Herman Hendrikus Greutink (wegwerker in dienst van Kunstweg Deventer-Groenlo) naar de Molendijk.
Het tolhuis is rond deze tijd eigendom geworden van de Kanaaldirectie. Het tolhuis is vervolgens vanaf 12-05-1932 nog tijdelijk bewoond door Petrus Johannes Reigwein (12-06-1892/24-11-1978) en zijn gezin. Reigwein was destijds in dienst als machinist bij de Kanaaldirectie.