Industrie en Groothandel

De Lochemse stadsmolens

Wat zou het prachtig zijn geweest als Lochem zijn beide oude stadsmolens nog zou hebben: de watermolen aan de Berkel en de windmolen op de Paasberg. De watermolen werd in 1894 afgebroken, de windmolen in 1914 1). Daarmee verdween een meer dan 700 jaar oud stuk cultuur en geschiedenis uit de stad.

Fachemol, van huis tot fabriekshal (1957 - 1980)

Een echte industriestad is Lochem natuurlijk nooit geweest. Toch telt het stadje aan het begin van de vorige eeuw een flink aantal industrieën, waarvan de leerfabriek van de gebroeders Naeff, de leerfabriek van de gebroeders Postel en de Handels- en Courantendrukkerij van Scheen de grootste waren. Maar naast deze kleine reuzen hebben er ook steeds kleine ondernemingen het gezicht van het landstadje Lochem bepaald.

De stoomfluit van Naeff

'Henkie, noar huus, Naeff hef etoet'. Dat kreeg rond 1900 een Lochems kind te horen wanneer de stoomfluit van de leerfabriek het eind van de werktijd aangaf.

Om 7.30, 12.30 en 17.00 uur klonk de fluit van de fabriek van Naeff. Het begin en einde van werktijd en schafttijd werd aangegeven door de 'toete' die door heel Lochem te horen was.

Marinus Naeff

“Henkie, noar huus, Naeff hef etoet”. Dat kreeg rond 1900 een Lochems kind te horen wanneer de stoomfluit van de leerfabriek het eind van de werktijd aangaf. Maar voor de gebroeders Naeff had die fluit, die in heel Lochem te horen was, een andere betekenis: het was het geluid van succesvol ondernemerschap.

Ondernemend burger

Friedrich Leichel & Zoon, orgelbouwers in Lochem

In ieder geval waren er eind 19de eeuw twee orgelbouwers Leichel in Nederland werkzaam: Via Keppel naar Doesburg en uiteindelijk Arnhem: Ehrenfried Leichel. Vanuit Lochem: Friedrich Leichel. Zij hadden elk een eigen orgelbouwbedrijf. Soms werkten ze wel samen aan een project, maar daarnaast waren ze ook elkanders concurrent. Hieronder een poging om wat duidelijkheid te geven in deze materie.

De molen van Reudink

De molen van Reudink is een begrip voor vele generaties Lochemers. Terwijl er toch al jaren geen molen meer draait is de opgemetselde romp een 'landmark' aan de Berkel bij binnenkomst van Lochem. Hij herinnert, met het opschrift 'Ao 1835', aan het bedrijf dat daar meer dan een eeuw was gevestigd.

Blekerij Stijgoord door Gradus ten Pas 1895

Over de voorstelling:

Sinds 1872 bestond wasserij en blekerij 'Stijgoord' aan de overkant van de Berkel aan de Goorseweg. Het woonhuis van de familie ten Hoopen, rechts op het schilderij, staat er nog steeds. De molen van Reudink, ook op deze voorstelling te zien, stond net aan de stadskant van de Berkel. Daartussendoor is ook de kerktoren van Lochem te zien. Op deze plek is in de dertiger jaren zwembad Stijgoord aangelegd en vindt inmiddels industrie-ontwikkeling plaats.

Smalspoor Markerink

Een jaar of drie geleden was het nog te zien: twee dicht bij elkaar gelegen rails, dwars over de Stationsweg. Kennelijk ooit een smalspoor of veldspoor vanaf het goederenemplacement van NS naar het terrein van houthandel Markerink.

Wie weet hier meer van en wie heeft hier wellicht nog foto's van toen een en ander in bedrijf was?

Reacties graag aan website@hglochem.nl

Klokje Reudink

Ongetwijfeld als relatiegeschenk uitgegeven door de firma Reudink. Zie het verhaal over De molen van Reudink.

Volgens Jan Reudink, een van de laatste twee directeuren, zal dit in 1935 zijn geweest bij het honderdjarig bestaan van de firma.

Dubbele watermolen in de Berkel

De dubbele molen in 1870, foto van E. Steffens uit Enschede